Borsa Terimleri
1. Bölüm
Borsa Endeksi nedir
Belirli hisse senetlerinin fiyat ve getirisinin farklı parametrelerle hesaplanması sonucunda ortaya çıkan toplam değerdir. İşlem gören hisse senetleri endekste farklı bir etki gösterir. Borsa Endeksleri: finansal, siyasi, jeopolitik, küresel ekonomik şartlar doğrultusunda şekillenir.
BIST açısından değerlendirildiğinde şu endekslerin belirleyici rolü olduğunu söyleyebiliriz:
BIST 100 Endeksi; Borsa İstanbul’da işlem hacmi ve piyasa değeri açısından en yüksek 100 hissesinin oluşturduğu temel endekstir. BIST 50 ve BIST 30’da yer alan şirketleri de kapsayan bir endekstir.
BIST 50 Endeksi; BIST’te işlem hacmi ve piyasa değer bakımından en yüksek 50 hisse senedinin oluşturduğu endekstir.
BIST 30 Endeksi; BIST’te piyasa değeri ve işlem hacmi en yüksek 30 şirketin hisse senedinin oluşturduğu endekstir.
BIST Bankacılık Endeksi; Ulusal pazarda faaliyet gösteren 10 bankanın hisse senedinden oluşan endekstir.
Brüt Takas nedir
Sermaye Piyasası Kurumu tarafından Borsa İstanbul yatırımcılarını korumaya yönelik bir tedbir olarak uygulanan brüt takasa göre; hisse senedi satışından doğan takas alacakları Takasbank tarafından takas süresi bittikten sonra karşılanır.
Brüt takasta olan bir hisse senedini alan yatırımcı, ilgili senedi ancak bir sonraki iş günü satabilmektedir. Brüt takasta olan hisse senedinde kredili alış, açığa satış gibi opsiyonlar kullanılamamaktadır.
Brüt takasta olan bir hisse senedinin satışından doğan alacak ise bir gün sonra T2 diye tabir edilen Takas 2 hesabına aktarılmaktadır.
Brüt takas uygulamasına alınan hisse senedinin hangi tarih aralığında brüt takastan çıkacağı SPK tarafından yapılan bildirimlerde ilan edilmektedir.
Emtia nedir
Ticari değeri olan altın, petrol, bakır, mısır, kahve, şeker vb. malların tümüne emtia denir. Bu ürünlerin alınıp satılabildiği platforma Emtia Borsası denir. Ulusal ve uluslararası düzeyde Emtia Borsaları mevcuttur; ülkemizde de 100’ün üzerinde Emtia Borsası vardır.
Emtia fiyatları ulusal ve global düzeydeki sosyo-politik, iklimsel, mevsimsel, ekonomik, siyasi gelişmeler neticesinde belirlenmektedir. Emtialar vadelinin yanı sıra spot piyasada da işlem görmektedir.
Fibonacci Dizisi nedir
Fibonacci Dizisi, İtalyan matematikçi Leonardo Fibonacci tarafından bulunan bir sayı dizisidir. Fibonacci Dizisi, 0 ve 1’den başlayarak her sayının kendinden önceki ile toplanması ile bulunur.
1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55 … diye devam eder. Fibonacci dizisi 1 ile başlamak zorunda değildir, herhangi bir rakamla başlayabilir.
Fibonacci sayı dizisini anlamlı kılan unsurların başında ‘Altın oran’ diye tabir edilen 1.618 sayısı ile olan ilişkisi gelir. Dizideki sayıları kendinden öncekine böldüğümüzde birbirine yakın oranlar elde edilir ve seride 13. sırada yer alan sayıdan sonra bu oran 1,618 sayısını verir. Altın oran için ilahi oran olarak da söz edilir. Öyle ki, insan yüzünden papatyaya varana kadar doğada birçok canlıda altın orana rastlamaktayız.
Altın Oran diye tabi edilen 1,618 sayısı Ali Ömür Teorisi’nde de önemli bir yere sahiptir.
Formasyonlar / Borsa Formasyonları nedir
Herhangi bir enstrümanın fiyat hareketleri sonucunda oluşan kendine has şekillere formasyon denir. Yatırım aracının herhangi bir periyodda sergilediği fiyat hareketlerini değerlendirerek olası düşüş ve yükselişleri tahmin edebilmeye yardımcı olan bir araçtır.
Formasyonlar, genel olarak benzediği şeklin adıyla anılır; Omuz Baş Omuz, Fincan Kulp, Bayrak Formasyonu gibi… Formasyonların isabet oranı değişmekle birlikte teknik analizin önemli bir parçasıdır.
Birçok farklı türü olan borsa formasyonları temelde; düşüş ve yükseliş öneren formasyonlar olarak ikiye ayrılır.
Ali Ömür Teorisi doğrultusunda değerlendirildiğinde ise borsa formasyonları, tahta yapıcının fiyat hareketi planının grafik olarak yansımasıdır.
Hacim nedir
Hacim, piyasalardaki fiyat hareketlerinin ölçümlenip yorumlanmasında kullanılan önemli unsurlardan biridir. Fiyat hareketi, ilgili dönemdeki hacimle doğrudan ilişkilidir. Örneğin, hacim yüksekliği fiyat hareketindeki değişimi belirginleştirir.
Hacme ilişkin iki farklı değerlendirme bulunur:
Birinde işlem hacmi; ilgili yatırım aracı fiyatının işlem gören lot sayısı ile çarpılmasıyla bulunur.
Hacme ilişkin diğer değerlendirme ise, yatırım aracında işlem gören lot sayısını ifade eder.
Kişisel görüşüm, lot sayısına bağlı yapılan hacim değerlendirmesinin daha sağlıklı sonuçlar vereceği yönündedir.
Bir hisse senedindeki hacim barları.
Hedef Fiyat nedir
Yapılan analiz sonucunda yatırımın (kripto, emtia, hisse) ulaşması beklenen fiyat düzeyini ifade eder.
Hedef fiyat, analiz doğrultusunda tespit ettiğimiz negatif ya da pozitif yönlü bir fiyat öngörüsüdür.
Farklı yöntemlerle hedef fiyat tespiti mümkündür.
İndikatör nedir
Teknik Analizde, belirli şartların oluşması sonucunda yatırımcıya alım satım konusunda fikir veren yardımcı araçlara indikatör (gösterge) denir (RSI, Ortalamalar, Bollinger Bandı vb). İndikatörler, fiyat ve hacim gibi verileri kullanarak bir sonuç verir. Yalnızca indikatör kullanarak alım-satım kararı almak hatalı sonuçlar verebilir.
RSI indikatörü kullanılan bir hisse senedi grafiği
Likit nedir
İşlem hacmi yüksek olan menkul kıymetler likit olarak tanımlanır. Bu araçların alınıp - satılması sığ olarak tanımlanan menkul kıymetlere göre daha kolaydır. Sığ olarak tanımlanan bir menkul kıymetin, manipülasyona daha açık olduğu aşikardır.